Сьвяты Караль (Карла) Барамэй, біскуп

 Карла Барамэа, або Карл (Караль) Барамэй (італ.: Carlo Borromeo, лац.: Carolus Borromeus) — кардынал і сьвяты каталіцкай царквы. Адзін з самых выдатных дзеячаў Контррэфармацыі, ініцыятар рэформы манаскіх ордэнаў.

Нарадзіўся 2 кастрычніка 1538 г. на поўначы Італіі ў сям’і графа Барамэа. У 14 гадоў распачаў вывучаць права ў Падуанскім унівэрсытэце і пасьля заканчэньня вучобы атрымаў ступень доктара. Калі дзядзька Караля кардынал Медычы быў абраны Папам Піем IV, ён прызначыў свайго 22-гадовага пляменьніка кардыналам-дыяканам і сваёю даверанаю асобаю, а таксама даручыў яго апецы Міланскую архідыяцэзію.

XVII ст. Карла Барамэй. Надпіс — S CAROLUS BO. З іншага боку — манаграма Езуса Хрыста IHS. Памер: 26*18 мм. З калекцыі Руслана Равякі

У той час Караль не меў ані тэалягічнай адукацыі, ані сьвятарскага пасьвячэньня. З 1554 вывучаў права ў Павіі. Быў закліканы ў Рым Піем IV. У 1560 стаў кардыналам, у 1563 — архібіскупам міланскім.

У 1566 г. Караль нарэшце перабраўся ў сваю дыяцэзію са сталіцай у Мілане.

На працягу двух наступных дзесяцігодзьдзяў ён разгарнуў актыўную дзейнасьць і набыў вялікі аўтарытэт у вачах духавенства і эпіскапату. Караль Барамэй аддаваў усе свае сілы, узьнімаючы дыяцэзію з заняпаду і ажыўляючы рэлігійнасьць вернікаў: засноўваў духоўныя сэмінарыі, праводзіў шматлікія сыноды, падтрымліваў місыянерскую дзейнасьць кляштараў. Падчас працяглай эпідэміі чумы Караль Барамэй сам клапаціўся пра хворых і паміраючых, жывучы амаль выключна на хлебе і вадзе.

У 1578 годзе заснаваў ордэн аблатаў Сьв. Амвросія. Прыняў актыўны ўдзел у распрацоўцы набажэнскіх кніг амврасіянскага абраду. Змагаўся з пратэстанцтвам у Швэйцарыі. Карла Барамеа быў таксама заступнікам кампазытара Палестрыны.

Адзін з першых ён увёў у сваёй дыяцэзіі рэформы Трыдэнцкага Сабору, даўшы прыклад разважлівага іх прымяненьня іншым герархам. Браў удзел у распрацоўцы новага катэхізіса. Высока шанаваў багаслоўскія трактаты Луіса дэ Гранады, прасіў перад Папам пра іх апраўданьне (яны былі ўнесены ў Індэкс забароненых кніг, 1559).

Зьнясілены самаахвярным служэньнем, памёр 3 лістапада 1584 г. у Мілане, маючы толькі 46 гадоў. У яго пахаваньні бралі ўдзел натоўпы вернікаў, якія шчыра аплаквалі свайго пастыра.

Караль Барамэй быў пахаваны ў міланскай катэдры, дзе яго рэліквіі спачываюць да сёньняшняга дня. 

Сьвяты Мікола з Таленціна S.NIC.D.TOL. / Сьвяты Караль Барамэй S.CA.BO. Дыямэтар 16 мм

Прызнаньне

У 1602 быў бэатыфікаваны, у 1610 — кананізаваны. Гэта адзіны кардынал-пляменьнік, прылічаны да ліку сьвятых (калі не лічыць Ансельма з Лукі, які жыў у XI стагодзьдзі).

Мэдалік да Юбілейнага 1625 году. Рым. З другога боку – Сьвяты Караль Барамэй. Дыяметр: 19*14 мм без вушка. З калекцыі Руслана Равякі.

 

Заступніцтва

Сьвяты зьяўляецца апекуном душпастыраў і сэмінарыстаў, у яго просяць паратунку ад заразы. Таварыства імя сьв. Караля Барамэя займаецца распаўсюдам рэлігійнай літаратуры.

Успамін

Успамін: 4 лістапада

Іканаграфія

У іканаграфіі ён адлюстроўваецца ў кардынальскім ці біскупскім адзеньні, часам у сцэне ўдзяленьня першай сьвятой Камуніі Алаізію Ганзага ў 1580 годзе.

Беларускія абразы

Творы з выявай сьв. Карла Барамэа шырока прадстаўлены ў заходнеэўрапейскім мастацтве, аднак у касьцёлах Беларусі такія абразы зафіксаваны толькі двойчы. Найбольш значным зьяўляецца абраз з Ашмянскага раёну Гарадзенскай вобласьці.

Сьвяты прадстаўлены ў кардынальскім аблачэньні, укленчаным перад амбонам у саборы з магутнымі калёнамі. Яго правая рука прыціснутая да грудзей, позірк скіраваны на расьпяцце, якое Карла трымае ў левай руцэ. Гэтай жа рукой ён абапіраецца на столік, дзе ляжаць раскрытая кніга і кардынальская шляпа. З верхняга левага вуглу, дзе знаходзяцца выявы анёлкаў на аблоках, на Карла Барамэа сыходзіць залацістае ззяньне.

Беларускія храмы ў гонар Карла Барамэа

8 верасня 1884 года у Пружанах новы касьцёл быў асьвечаны пад тытулам Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Дзевы Марыі, сьв. Ганны і Сьв. Карла Барамэа. Касьцёл існуе дагэтуль.

У Пінску таксама існаваў касьцёл Сьвятога Карла Барамэа. Гэты храм быў пабудаваны ў 1782 годзе. Дадзены касьцёл зусім невялікі, але пры гэтым яго зьнешні выгляд дзівіць сваёй манумэнтальнасцю і надоўга адкладаецца ў памяці турыстаў і падарожнікаў. У наш час у выдатна адрэстаўраваным будынку гэтага храма разьмяшчаецца канцэртная заля.

Літаратура

Рэдкія сюжэты ў іканапісу Беларусі (частка 6)

 

 

Сьвятыя

 Мэдальёны з выявамі Сьвятых і Бласлаўлёных

 

Крыж Сьвятога Бэнэдыкта

 

Караль Барамэй (Carlo Borromeo)

 

Тамаш Аквінскі 

 

Францішак Паольскі

 

Юзаф Каласанс (José de Calasanz)

 

Ян Боска

Папы Рымскія

 Каталіцкія мэдальёны з выявамі Пап Рымскіх

Маці Божая

 Мэдалікі з выяваю Маці Божай

Бялыніцкая Божая Маці

Каралева Нябёсаў (разам са Збаўцам Сьвету)

Каралева Пабожных школаў 

Цудадзейны мэдалік 1830

Езус Хрыстус

Мэдалікі з выяваю Езуса Хрыстуса

Salvator Mundi – Збаўца сьвету

Salvator Mundi – Збаўца сьвету

SALVATOR  MUNDI  (Збаўца сьвету ) ,  REGINA  CAELI  ( Каралева Нябёсаў )

Выява Езуса Хрыста, Збаўцы сьвету, была вельмі папулярная ў Сярэднявеччы, і яе можна знайсьці на многіх карцінах, скульптурах, мэдалях і манэтах. Гэта сьведчыць пра моцны культ Езуса Збаўцы, як і іншай асобы – Марыя, Маці Збаўцы. 

XVII – XVIII ст.  Salvator Mundi і Regina Caeli. Памеры: 17 x 25 mm.

 Salvator Mundi – адна з сакральных назваў Езуса Хрыстуса, тып іканаграфічнага царкоўнага вобразу. Кампазыцыя павінна паказаць эсхаталягічнае значэньне валадарства Хрыста над лёсамі сьвету.

Найбольш папулярныя мэдальёны былі ў XVII-XVIII стст.. Некаторыя зь іх мелі надпісы (SALVATOR MUNDI ( MVNDI ) /JESUS CHRISTUS i MATER DEI/ MATER JESU CHRISTI/ MATER SALVATORI /REGINA CAELI), а некаторыя былі толькі з выявамі Хрыста і Марыі.

Salvator Mundi і Regina Caeli

 

Цудадзейны мэдалік

 

Цудадзейны мэдалік, Цудоўны мэдалік, вядомы таксама як Мэдалік Беззаганнага Зачацьця — мэдалік, заснаваны сьв. Кацярынай Ляборэ (улас. Зоя Ляборэ, 1806—1876) з Ордэну Сясьцёр Міласэрнасьці Сьв. Вінсэнта дэ Поля ў Францыі пасьля аб’яўленьня ёй Маці Божае 27 лістапада 1830 году ў Парыжы на вуліцы Бак, 140.

Цудадзейны мэдалік. Фота: commons.wikimedia.org

 Многія каталікі па ўсім сьвеце (і некаторыя некаталікі) носяць цудадзейны мэдалік. Згодна са словамі Найсьвяцейшай Багародзіцы Кацярыне Лаборэ падчас зьяўленьня 27 лістапада 1830 году, тыя, хто носіць цудадзейны мэдалік, «атрымаюць вялікую ласку, асабліва калі яны носяць яе на шыі. Тым, хто верыць у мяне, я дам шмат ласкі». Таксама трэба чытаць самую кароткую і даверлівую Марыйную малітву: «О Марыя, без граху зачатая, маліся за нас, хто ў Цябе паратунку шукае».

Сьвята Найсьвяцейшай Панны Марыі з Цудатворнага мэдаля адзначаецца ў Каталіцкім Касьцёле 27 лістапада. Ён быў заснаваны Папам Львом XIII дэкрэтам ад 23 ліпеня 1894 году.

Цудадзейныя мэдалікі на польскай мове. Зьлева – пачатак ХХ ст., справа – канец ХХ ст.

 

Зьяўленьне

27 лістапада 1830 году, калі Кацярына малілася ў капліцы, ёй зьявілася Найсьвяцейшая Панна Марыя. Яна была апранута ў белае адзеньне, з срэбна-блакітным плашчом на плячах, на галаве мела вэлюм. Стаяла Маці Божая на зямным шары. З адкрытых, скіраваных да зямлі далоняў зыходзілі прамяні. Вакол Беззаганнай сястра Кацярына ўбачыла надпіс: «О Марыя, без граху зачатая, маліся за нас, хто ў Цябе паратунку шукае». Па словах сьв. Кацярыны Маці Божая сказала ёй: «Пастарайся, каб паводле гэтага ўзору быў выбіты мэдалік. Кожны, хто будзе яго насіць, атрымае вялікія ласкі». Праз хвіліну вобраз Марыі нібы павярнуўся, і сястра ўбачыла літару М з крыжам у ёй і двума сэрцамі — Езуса і Марыі — унізе.

Тое, што дзяўчына тады ўбачыла, цяпер адлюстроўвае мэдалік Беззаганнай Марыі Панны.

Пра гэтую сустрэчу сястра Кацярына расказала свайму спаведніку, але той забараніў ёй гаварыць каму-небудзь пра гэта. Пра тое, каб выбіць мэдалік, ён нават чуць не хацеў. Сястры Кацярыне давялося доўга пераконваць спаведніка перадаць просьбу Маці Божай арцыбіскупу Парыжа Люі дэ Кэлену. У чэрвені 1832 году былі выбіты першыя 1500 мэдалікаў. Іх раздавалі вернікам, не ўзгадваючы нічога пра аб’яўленьне Маці Божай. «Паглядзім, што будзе, калі людзі пачнуць насіць мэдалік, — так арцыбіскуп матываваў рашэньне распаўсюджваць гэты знак. — Няхай пазытыўныя зьмены пацьвердзяць сапраўднасьць аб’яўленьня на вуліцы Бак».

Ужо ў тым жа годзе васьмігадовая Каралін Нэнэн з парафіі Сэн-Жэрмэн-ль’Оксэруа, заражаная халерай, паправілася на наступны дзень пасьля таго як атрымала ад сясьцёр мэдалік. Праз год, 13 чэрвеня, салдат з Алянсону, вядомы «атэіст і блюзьнер», пасьля таго як павесіў на шыю мэдалік, пачаў маліцца. «Мяне агортвае смутак, калі думаю, што так позна палюбіў і што не любіў яшчэ мацней», — заявіў ён.

У 1835 г. цудоўны мэдалік насілі ўжо каля мільёна людзей, а ў 1839 годзе — 10 мільёнаў.

У 1854 годзе рэпрадукцыя цудоўнага мэдаліка была зьмешчана на адваротным боку мэдаля на ўспамін абвяшчэньня дагмату аб Беззаганным Зачацьці Найсьвяцейшай Панны Марыі. Ён захоўваецца ў парыскай рэзыдэнцыі Таварыства цудоўнага мэдаліка, заснаванага па ініцыятыве польскіх біскупаў у 1908 годзе і распаўсюджанага ва ўсім Касьцёле Папам Піем X.

23 ліпеня 1894 г. Папа Леў XVIII устанавіў сьвята ў гонар цудоўнага мэдаліка, прапануючы адзначаць яго кожны год 27 лістапада. У сувязі з гэтым узьнікла таксама адмысловае набажэнства, якое ватыканская Кангрэгацыя абрадаў зацьвердзіла ў 1958 годзе.

Выгляд мэдаліка

На авэрсе мэдаля разьмешчана фігура Найсьвяцейшай Маці, прамяні сьвятла, якія расьцякаюцца зь яе выцягнутых рук. Яна стаць на паўсфэры, што сымбалізуе Зямлю са зьмеем, па якім яна топчацца. Вакол фігуры Марыі разьмешчаны тэкст кароткай малітвы: «О Марыя, зачатая без граху, маліся за нас, якія зьвяртаюцца да Цябе».

На адваротным баку мэдаля разьмешчаныя два сэрцы: Найсьвяцейшае Сэрца Езуса, акружанае цярновым вянком, і Беззаганнае Сэрца Марыі, прабітае мячом. Над імі ініцыял Марыі — літара М, а над ёй крыж. Дадаткова па акружнасьці разьмешчана 12 зорак.