Каралева пабожных школаў

 

Абраз Маці Божай пабожных школаў ці Каралевы пабожных школаў зьвязаны за ордэнам піяраў. 

Выява Каралевы Пабожных школаў / Сьвяты Юзаф Каласанс – копія статуі Інацэнцыа Спінацы (1755 г., Рым, сабор сьв. Пятра, A 24), са зьмяненнем – правая рука паказвае не на кнігу, якую трымаюць вучні, а ўверх, на манаграму Марыі. Мэдальён выбіты ў 1767 годзе ў Рыме з нагоды кананізацыі сьв. Каласанса. З калекцыі Руслана Равякі

 

Выява таксама называецца Маці Божая Фраскаці, бо паходзіць з італьянскага гораду Фраскаці, дзе адчынілася першая па-за межамі Рыму Пабожная школа піяраў.

Гэтую выяву, выкананую з медзі, заснавальнік ордэну сьвяты Юзаф Каласанс атрымаў ад сям’і Баварэлі. Яна заставалася ў прыватным араторыі, які зьбіраўся штодня, каб маліцца на ружанцы каля яе ног. Набажэнства павольна распаўсюджвалася на незнаёмцаў, прыцягнутых ласкамі і цудамі, якімі Найсвяцейшая Маці адорвала тых, хто маліўся да яе. Сутыкнуўшыся з крадзяжом і наступным вяртаньнем абраза, Баварэлі вырашае падарыць выяву Юзафу Каласансу, каб яна магла быць выстаўлена для публічнага ўшанаваньня ў царкве.

Сьвяты Каласанц вырашыў перанесьці абраз у Фраскаці, зрабіўшы яго абаронцам Пабожных школ і жыхароў гораду. Гэта той самы вобраз, які пазьней будзе называцца Каралевай пабожных школ.

Насельніцтва Фраскаці ўдзячная цудоўную абразу за абарону горадау Паннай Марыяй падчас моцных землятрусаў, якія перасьледавалі рэгіён.

Згадваецца цуд, які прыпісваецца Каласансу, калі ён малітвай да Каралевы Пабожных школаў уваскрэсіў дзіця, што ўтапіла маці падчас сну.

Выява Каралевы Пабожных школаў / Манаграма ордэну піяраў. З калекцыі Руслана Равякі

 Малітва да Каралевы Пабожных школаў

«Да Тваёй апекі і абароны аддаемся, Маці Божая, не пагарджай нашымі малітвамі і ад усякай небясьпекі, Дзева слаўная і Найсьвяцейшая, заўсёды барані дзяцей Тваіх. Амін».

Іншыя мэдалікі з выявамі Маці Божай

 

 

Сьвяты Тамаш Аквінскі

 Гэты мэдальён выбіты ў Рыме ў 17-18 ст. у гонар Тамаша Аквінскага. На выяве Тамаша Аквінскага апярэзваюць анёлы містычным поясам пасьля ягонага доказу цноты працы Дыега Вэляскеса.

Сьвяты Тамаш Аквінскі

На адваротным баку мэдальёну зьмешчаны заклікі да Сьвятога Крыжа:

Crux Dómini Mecum (Крыж Пана са мной).

Crux Mihi Certa Salus (Крыж – маё дакладнае выратаваньне).

Crux Mihi Refugium (Крыж — мой прытулак).

Crux Est Quam Semper Adóro (Крыж — гэта тое, што я заўсёды люблю).

Гісторыя зьяўленьня гэтага верша такая. Адной чэрвеньскай ночы 1228 году маланка ўдарыла ў вежу, у якой сьвятой Тамаш Аквінскі (яму было 3 гады) спаў пад наглядам сваёй карміцелькі. Спалоханая маці прыбегла туды і знайшла яго цэлым, а яе маленькая дачка ляжала мёртвая і абвугленая. Коні ў бліжэйшых стайнях былі мёртвыя. Гэта падзея пакінула ў сьвятога Тамаша Аквінскага вялікую мужнасць і страх перад бурамі на ўсё жыцьцё. Страх, які ён ніколі не страціў. У выніку гэтага, праз гады, у падземнай пячоры ў Ананьі, ён напісаў на яе сьценах загалоўнымі літарамі гэта крыжападобнае двухрадкоўе.

Заклік да Сьвятога Крыжа Тамаша Аквінскага

 

Папа Піюс IX рэскрыптам ад 21 чэрвеня 1874 году дараваў 300 дзён адпушчэньня грахоў усім, хто маліўся гэтай малітвай старанна і са скрухай сэрца.

Даведка

Сьвяты Тама́ш Аквінскі (каля 1225 — 7 сакавіка 1274) — італьянскі каталіцкі філёзаф і багаслоў-схаляст, заснавальнік тамізму, чалец ордэна дамініканаў, доктар Касьцёлу, якога называюць таксама Анёльскім Доктарам.

Нарадзіўся каля 1225 г. у Аквіне (Італія). Бацькі аддалі яго на выхаваньне да айцоў бэнэдыктынцаў у Монтэ Касына, пасьля чаго вучыўся ў Нэапалі. Уступіў у закон дамініканцаў і працягнуў вучобу ў Парыжы і Кёльне. Выкладаў філязофію і тэалёгію. Лічыцца найбольшым каталіцкім тэолягам, за што яго назвалі «анёльскім доктарам». Акрамя самага вядомага твору «Сума тэалёгіі», пакінуў таксама шмат іншых прац і паэтычных твораў.

У 1879 годзе прызнаны найбольш аўтарытэтным каталіцкім рэлігійным філёзафам, які зьвязаў хрысьціянскае веравучэньне, у прыватнасьці, ідэі Аўгустына Блажэннага, зь філязофіяй Арыстотэля. Акрамя таго Тамаш сфармаваў пяць доказаў быцьця Бога. Прызнаючы адносную самастойнасьць натуральнага быцьця й чалавечага розуму, сьцьвярджаў, што прырода завяршаецца ў ласцы, розум — у веры, філязофскае пазнаньне й натуральная тэалёгія, заснаваная на аналёгіі існага, — у звышнатуральным аб’яўленьні. Тамаш быў прыхільнікам натуральнага багаслоўя. Ён зрабіў важкі ўнёсак на фармаваньне заходняй думкі, і вялікая частка сучаснай філязофіі працягвае ягоныя ідэі, ці супрацьпастаўляюцца ім, у прыватнасьці, у галіне этыкі, натуральнага права, мэтафізыкі і палітычнай тэорыі. У адрозьненьне ад шматлікіх плыняў у царкве на той час, Тамаш вылучыў некалькі ідэяў Арыстотэля і паспрабаваў сынтэзаваць ягоную філязофію з хрысьціянскімі прынцыпамі. Акрамя працы «Сума тэалёгіі», Тамаш шырока вядомы дзякуючы сваім камэнтарам да Сьвятога Пісаньня і да працаў Арыстотэля.

Паводле яго вучэньня, праўды, якія Бог аб’явіў у Пісаньні, вышэй за чалавечы розум, але не супярэчаць яму. Тэалёгія і філязофія сьв. Тамаша зьяўляюцца адлюстраваньнем хрысьціянскага аптымізму: хоць мы пакінулі лад і гармонію, якія панавалі ў сьвеце, створаным Богам, аднак зло не змагло ні зьнішчыць, ні зьмяніць прыроду.

Памёр 7 сакавіка 1274 г. у цыстэрцыянскім абацтве ў Фасанове, зьяўляецца апекуном студэнтаў і тэолягаў. Яго імем названа міждыяцэзіяльная духоўная сэмінарыя ў Пінску.

 

 

Крыж Сьвятога Бэнэдыкта

 

Крыж Сьвятога Бэнэдыкта, Мэдальён Сьвятога Бэнэдыкта — каталіцкая сакрамэнталія, якая зьмяшчае сымбалі і надпісы, зьвязаныя з жыцьцём сьвятога Бэнэдыкта Нурсійскага (на авэрсе), а таксама Крыж зь першымі літарамі словаў з малітвы аб экзарцызьме (рэвэрс).

Крыж сьвятога Бэнэдыкта, XVIII ст. З калекцыі Руслана Равякі

Звычайна ён вырабляецца ў выглядзе невялікага мэдаліка, прызначанага ў асноўным для нашэньня на шыі, але часам сустракаюцца і вялікія мэдалі і мэдальёны, падвешаныя на сьценах або разьмешчаныя ў розных месцах як аб’ект рэлігійнага культу. Можа быць таксама элемэнтам ружанцу.

Выкарыстоўваецца прынамсі з XVII стагодзьдзя. Павінен прыносіць мноства ласкаў і дабраславеньняў, у тым ліку прадухіліць духоўныя і фізычныя небясьпекі, асабліва зьвязаныя зь вядзьмарствам, атручваньнем і спакусай сатаны.

Гісторыя і паходжаньне

Паводле некаторых традыцый гэты мэдаль паходзіць з тых часоў, у якія жыў сьв. Бэнэдыкта. У цэлым, аднак, ён стаў вядомы ў XI стагодзьдзі дзякуючы цудоўнаму аздараўленьню маладога чалавека, якога ўкусіла зьмяя. Ніякія лекі не дзейнічалі, і пацыент ужо быў у агоніі. Потым у сьне ён убачыў старога, у якім пазнаў сьв. Бэнэдыкта. Сьвяты дакрануўся да сваёй раны з крыжам у руцэ, і хвароба зьнікла бязь сьледу. Неўзабаве гэты чалавек стаў манахам, і пазьней узышоў на папскі трон як Леў IX, а пасьля сьмерці таксама быў абвешчаны сьвятым. Ён прапагандаваў культ сьв. Бэнэдыкта.

У XII стагодзьдзі ў Баварыі некалькі жанчын былі арыштаваныя за вядзьмарства, іх абвінавачвалі ў спробах нанясеньня шкоду жыхарам Натрэмбергу. Падчас суду яны казалі, што іх магічныя дзеяньні супраць Метэнскага кляштара былі зусім неэфэктыўнымі, бо манахі разьмясьцілі мэдаль сьв. Бэнэдыкта. У выніку іх працэсу ўзрос культ мэдаля з выявай сьв. Бэнэдыкта з крыжам у руцэ.

Выгляд мэдаліка

Папа Бэнэдыкт XIV у 1742 годзе ў дакумэнце ў форме папскага брэвэ зацьвердзіў выявы і тэксты, якія павінны быць зьмешчаны на Крыжы сьвятога Бэнэдыкта.^[1].

На авэрсе мэдальёну, паводле папскага брэва, знаходзіцца выява сьв. Бэнэдыкта.

• Манах апрануты ў манаскі строй з капюшонам.
• У правай руцэ манах трымае крыж, а ў левай — кнігу, статут Ордэну.
• На мэдалі таксама зьмяшчаецца надпіс: Crux Sancti Patris Benedicti (Крыж Сьвятога Айца Бэнэдыкта).
• Ля ног сьвятога знаходзяцца крумкач ​​і мітра, сымбаль улады манаскага абата.

Рэверс мэдальёну зьмяшчае:

• Крыж па цэнтру і літары: CSPB — разьмешчаныя ў чатырох палях, падзеленых крыжам. Літары складаюцца са скарачэньня словаў Crux Sancti Patris Benedicti (Крыж Сьвятога Айца Бэнэдыкта).
• Над крыжам — манаграма Езуса “IHS” (грэц.: IHΣΟΥΣ) альбо крыжык.
• На вэртыкальнай бэльцы крыжа напісаны літары: CSSML, што азначае: Crux Sacra Sit Mihi Lux (Крыж Сьвяты няхай будзе мне сьвятлом), а на гарызантальнай бэльцы літары „NDSMD“, якія азначаюць Non Draco Sit Mihi Dux (Няхай цмок (маецца на ўвазе злы дух) нябудзе маім правадыром).
• З правага баку мэдальёну напісаны літары VRSNSMV — SMQLIVB. Гэтая абрэвіятура азначае: “Vade Retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas” (Ідзі прэч (адыдзі), сатана, не спакушай мяне да марнасьці. Злое ты прапануеш, сам пі атруту). 

 

Зьмены выявы Сьвятога Бэнэдыкта на мэдальёных. Першая мэдаль – першапачатковага ўзору. Другая – пераходная, трэцяя – новага ўзору.

 

Зьмены выявы крыжа Сьвятога Бэнэдыкта. Першая мэдаль – клясычная з “IHB”, другая – пераходная з “IHB” і “PAX”, трэцяя – новага ўзору з “PAX”.

Новы ўзор мэдальёну

У 1880 годзе, калі адзначалася 1400-годзьдзе з дня нараджэньня сьвятога Бэнэдыкта, зьявілася новая вэрсія Крыжа, якая нязначна адрозьніваецца ад апісаньня, пададзенага ў брэвэ папы Бэнэдыкта XIV.

Так, на авэрсе зьявіўся келіх са зьмяёй, якая зь яго выпаўзае, пад кнігаю — воран побач з боханам хлеба, а за сьвятым Бэнэдыктам — штосьці накшталт алтара. Новыя элемэнты сымбалізуюць матывы з жыцьця сьвятога. Вакол выяваў зьмешчаны надпіс на лацінскай мове: Eius in obitu nostro praesentia muniamur (Няхай яго прысутнасьць абараняе нас у хвіліну адыходу (сьмерці)).

Рэвэрс быў графічна перапрацаваны з захаваньнем усіх скарачэньняў. Толькі манаграма Езуса IHS была заменена лацінскім словам PAX — «супакой», што зьяўляецца разам з заклікам Ora et labora — «Маліся і працуй» — адным з дэвізаў ордэна бэнэдыктынаў. Такую замену тлумачаць тым, што ў тэксьце экзарцызму няма непасрэднага звароту да Хрыста, з-за чаго Яго манаграма абавязкова павінна была б прысутнічаць на Крыжы сьвятога Бэнэдыкта.

Успамін

Літургічнае сьвята сьвятога Бэнэдыкта Нурсійскага адзначаецца ў каталіцкай, англіканскай і эвангельскай цэрквах 11 ліпеня ў памяць аб перанясеньні рэліквій з Монтэ-Касына ў абацтва Флеры (11 ліпеня 673 г.). Гэтае штогадовае сьвята было ўстаноўлена Паўлам VI

Што пачытаць

• Крыж святога Бэнэдыкта абараняе ад сатаны і ўсялякага зла, Паводле: The Medal or Cross of S. Benedict, its origin, meaning, and privileges, by Dom P. Guéranger / Пераклад і адаптацыя: Мікола Гракаў / Catholic.by
• Historia i znaczenie medalika św. Benedykta — O. Opat Szymon Hiżycki OSB
• IHS czy PAX? Przypomnienie w sprawie medalika św. Benedykta– Opactwo Benedyktynów w Tyńcu