Бялыніцкая Божая Маці

 

Абраз Маці Божай Бялыніцкай называлі Беларуская Чэнстахова. Ён быў папулярны, як у католікаў, так і ў праваслаўных.

Цікавая гісторыя каранаткі (мэдальёну выбітага ў гонар каранацыі) Маці Божай Бялыніцкай. Мэдальёны былі выбітыя ў Рыме ў 1756 годзе, адразу пасьля таго, як папа Бэнэдыкт XIV даў згоду на каранацыю абраза.

Каранатка ў гонар МБ Бялыніцкай, выбітая ў Рыме ў 1756 годзе.
МБ Бялыніцкая і сьв. Ільля.

На адным баку мэдальёну была паясная выява Маці Божай з Дзіцяткам на левай руцэ і жазлом у правай руцэ – зьверху і зьнізу падзяляе надпіс-аблямоўку, галовы з каронамі акружаны промнямі, а Маці Божая пакрыта вэлюмам, Дзіцятка трымае глобус у левай руцэ. – надпіс D.V. Bialynic. A. – BEN. XIV. C. A. D. 1756.

На іншым баку: Сьвяты Ільля ва ўвесь рост з пальмаю ў правай руцэ, вакол галавы німб, з правага боку дрэўца – надпіс: S. ELIAS – PR. O. F. O. CAR. (Pater ordinis fratrum de Carmelo o).

Аднак каранацыя адбылася толькі 20 верасьня 1761 г. Каранатарам быў Юры Мікалай Гільзен, біскуп смаленскі. Кароны асьвечаныя папам Бэнэдыктам ХІV, набытыя на ахвяраваньні вернікаў. Найвялікшы ўклад зрабілі Міхал Радзівіл, ваявода віленскі, гетман вялікі літоўскі, і Ігнацы Агінскі, маршалак вялікі літоўскі, з жонкаю Аленаю. 

Каранатка ў гонар МБ Бялыніцкай, выбітая ў Рыме ў 1756 годзе. S.G.М. Божая з Дзіцяткам як на папярэдняй, укаранаваныя галовы акружае німб з промнямі ўнутр, надпіс у аблямоўцы: D.V. Bialy – NICENSIS. S.O. На пастамэнце галава з каронаю – надпіс у аблямоўцы: Regnvm in – manv ejvs, у прамежку ROMA.

У 1876 г. акупацыйныя расейскія ўлады забралі касьцёл і ўсталявалі ў яго мурах праваслаўную царкву. Абраз Маці Божай захаваў апошні пробашч кс. Гадлеўскі. Магчыма, ужо тады гэта не быў арыгінал, бо ёсьць меркаваньні, што пасьля задушэньня вызвольнага паўстаньня 1863 г. абраз схавалі. Далейшы яго лёс невядомы.

У 1995 годзе падчас аднаўленьня касьцёлу ў Новай Мышы (Баранавіцкі раён) пад фарбамі іншага абраза знайшлі вельмі дакладную копію Бялыніцкай Божай Маці. Некаторыя дасьледчыкі лічаць, што гэта арыгінал, які схавалі такім чынам. Бо навошта было хаваць копію абраза?

Магілёўскі мэдалік

У магілёўскім рэгіёне вельмі папулярны быў мэдальён з выявай Маці Божай Бялыніцкай і сьвятым Антоніям, які лічыўся абаронцай Магілёву.

Касьцёл сьвятога Антонія, што знаходзіўся на беразе Дняпра, меў шырокую вядомасьць у навакольлі, дзякуючы цудатворнаму абразу сьвятого Антонія. Абраз зьнік з Магілёву падчас Другой сусьветнай вайны.

 

Бронзавы мэдалік «Matka Boska Białynicka módl się za nami» / «S. Antoni Mohiłowski przyczyn się za nami». Здымак з Магілёўскага музэя. ХІХ ст.

На адным баку яго выява абраза Маці Божай Бялыніцкай і надпіс: “Matka Boska Białynicka módl się za nami”. На другім – выява абраза сьвятога Антонія, які кленчыць перад алтаром, на якім ляжыць раскрытая кніга, а вышэй ў аблоках – дзіцятка Езус (апошні прыжыцьцёвы цуд сьвятога ў Кампасамп’ера). У аблямоўцы – “S. Antoni Mohiłowski przyczyn się za nami”.

Срэбраны мэдалік «Matka Boska Białynicka módl się za nami» / «S. Antoni Mohiłowski przyczyn się za nami»

 

Мэдалікі выбівалі вялікімі накладамі з срэбра, латуні і цынку. Аднак іх засталося не так і шмат, таму што часта такія мэдальёны клалі ў труну нябожчыку.

Іншыя мэдалікі МБ Бялыніцкай

Бронзавы мэдалік «N.P. Białynicka». ХІХ ст. Адваротны бок невядомы. 2,8*2 см. Са збораў расейскага Музэя гісторыі рэлігіі.

Хутчэй за ўсё гэта мэдалік, які намаляваны ў каталёгу Рэвальвінскага:

S.G. МБ без німба – надпіс у аблямоўцы з правага боку: N.P. BiaŁynicka. S.O. Езус, які нясе крыж управа – у аблямоўцы: P. – JEZUS NA –ŚNIPISZKACH W WILNIE.

 

Праваслаўныя мэдалікі Маці Божай Бялыніцкай

Срэбраны праваслаўны мэдальён з абразам Маці Божай Бялыніцкай (обр. Бълыничской Б.М) і выявай сьвятога Мікалая, ХІХ ст.

 

Срэбраны праваслаўны мэдальён з абразам Маці Божай Бялыніцкай (об. Бълыничской Б.Мат.) і выявай сьвятога Мікалая, ХІХ ст.

Срэбраны праваслаўны мэдальён з абразам Маці Божай Бялыніцкай (Бълыничской Бож.М.) і выявай сьвятога Мікалая, ХІХ ст.

 

 

 

Срэбраны праваслаўны мэдальён з абразам Маці Божай Бялыніцкай (Бълыничская Б.М.) і выявай праваслаўнага крыжа з надпісам «ІС ХС»

 

 

 Іншыя мэдалікі з выявамі Маці Божай

 

 

Ян Боска

 

Ян Боска (16 жніўня 1815— 31 студзеня 1888, Турын) — каталіцкі сьвяты, сьвятар, пэдагог, пісьменьнік і журналіст.

Мэдальён з выявамі сьв. Яна Боска і цудоўнага абразу Маці Божай у Ружанастоку (Беласточчына)

 

Нарадзіўся ў беднай сялянскай сям’і ў Бекі недалёка ад Турыну, у італьянскай правінцыі П’емонт. Яго бацькі Франчэска Боска і Маргарыта Ак’ена пры хрышчэньні далі свайму малодшаму сыну два імя: Ян Мельхіёр. У сям’і Боска было ўжо двое старэйшых сыноў: Антоніа, сын Франчэска Боска ад першага шлюбу, і Джузэпэ, сын Франчэска і Маргарыты. Калі Яну было 2 гады, яго бацька памёр. Выхаваньнем дзяцей пачала займацца маці Маргарыта.

Скончыў сярэднюю школу, у 1835 годзе ён паступіў у сэмінарыю ў К’еры і праз шэсьць гадоў ён атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне. Дэвіз, які ён абраў з нагоды пасьвячэння: «Da mihi animas cetera tolle» («Дай мне душы, а іншае вазьмі сабе»), затым стаў дэвізам усіх салезіянаў.

Пасьля пасьвячэння кс. Боско вывучаў становішча маладых людзей, якія жывуць у Турыне. Ён быў у жаху ад убачанага. Маладыя блукалі па вуліцах без працы і адукацыі. Многія зь іх, не маючы сродкаў на жыцьцё, ішлі па шляху злачынства. Кс. Боско вырашыў стварыць умовы, якія дапамогуць падрыхтаваць хлопцаў да годнага дарослага жыцьця.

У раёне Вальдоку заснаваў араторый — месца, дзе хлопцы маглі навучыцца чытаць і пісаць, харчавацца і праводзіць вольны час — адчуваць сябе, як дома. Вучыў іх маліцца і заклікаў часта прыступаць да сакрамэнту споведзі і сьвятой Камуніі. З часам кс. Боско зразумеў, што маладым людзям трэба месца, дзе яны маглі б атрымаць прафэсію. Такім чынам, ён заснаваў майстэрню краўца, потым — сталярную, затым — майстэрню па пераплёту кніг, і, нарэшце, сучасную друкарню.

У 1859 годзе ён заснаваў Таварыства Сьв. Францыска Сальскага — новую законную супольнасьць, якую звычайна называюць Салезіянамі ксяндза Боска. Таксама заснаваў супольнасьць Дачок Марыі Дапаможніцы разам са сьв. Марыяй Дамінікай Мадзарэла. Акрамя гэтага, быў заснавальнікам многіх шпіталяў, дамоў апекі і прафэсійных вучэльняў.

Памёр 31 студзеня 1888 году ва ўзросьце 73 гадоў.

Шанаваньне

Піюс XI бэатыфікаваў Яна Боску 2 чэрвеня 1929 году, а праз 5 гадоў, 1 красавіка 1934 году, кананізаваў яго.

У іканаграфіі прадстаўлены як сьвятар у ордэнскім адзеньні, часта — акружаны дзецьмі і падлеткамі.

Успамін 31 студзеня.

Салезіяне ў Беларусі

Араторый імя блл. мучанікаў з Познані (Дзятлава)

Парафія Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Дзятлава)

Араторый імя сьв. Дамініка Савіо (Бараўляны)

Парафія Маці Божай Успамогі Хрысьціянаў (Бараўляны)

Парафія Свв. Ап. Пятра і Паўла (в. Жупраны)

Касьцёл Сьв. Яна Боско (Менск)

Парафія Сьв. Мацвея (в. Раўбічы)

Араторый Сьв. Яна Боско (Смаргонь)

 

Іншыя мэдалікі з выявамі сьвятых 

 

Сьвяты Юзаф Каласанс

 

Сьвяты Юзаф Каласанс, Юзаф дэ Каласанс (па-гішпанску: José de Calasanz, 11 верасьня 1556 ці 1557 — 25 жніўня 1648) — каталіцкі сьвятар, заснавальнік Ордэну бедных рэгулярных хрысьціянскіх школ у імя Божай Маці (піяраў).

Выява Каралевы Пабожных школаў / Сьвяты Юзаф Каласанс — копія статуі Інацэнцыа Спінацы (1755 г., Рым, сабор сьв. Пятра, A 24), са зьмяненнем — правая рука паказвае не на кнігу, якую трымаюць вучні, а ўверх, на манаграму Марыі. Мэдальён выбіты ў 1767 годзе ў Рыме з нагоды кананізацыі сьв. Каласанса. З калекцыі Руслана Равякі

Нарадзіўся ў Гішпаніі, у мясцовасьці Перальта-дэ-ля-Саль, у Каралеўстве Арагон. Распачаў навучаньне ў калегіі ў Эстадзіла, пасьля вывучаў права і філязофію ва ўнівэрсытэце ў Лерыда. Працягваў навучаньне ў Валенсіі і Алькала-дэ-Генарэс.

У 1583 атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне. Працаваў спачатку ў якасьці сакратара пры біскупе Каспара дэ ля Фігуэра, потым — як канонік Капітулы ва Ўргэлі, пробашч і эканом біскупа Андрэя Капіла.

Сьвяты Юзаф Каласанс са студэнтамі (памятны мэдаль кананізацыі)
невядомы майстар (Рым), 1767 г.
Папа Клімэнт IX даў поўную індульгенцыю тым, хто трымае ў руках мэдальён, ружанец, крыж ці нешта падобнае, асьвячонае з гэтай нагоды. Таму загадаў ордэну піяраў у 4 жніўня 1767 г. дазвол блаславіць і раздаць 1000 мэдальёнаў (»facultatem benedicendi mille coronas, aut cruces, aut Sacra numismata, dum modo Non Sint Ex Ferro, stanno, Plumbo, vel ex fragili alia materia saeculis Consumeris”). Атрымаць адпуст могуць тыя, хто памоліцца на ружанцы або памоліцца Архангелу, прачытае жыцьцяпіс сьвятога, наведае сем цэркваў і г. д. (PMKL, Archivum Provinciae Hungariae Vetus, For. 35, Fasc. 2. No. 6/A).

Пасьля абароны доктарскай дысэртацыі ў галіне тэалёгіі ў 1592 годзе накіраваўся ў Рым. Яго мэтай было атрыманьне касьцельнага бэнэефіцыя. Аднак тут ён кардынальна зьмяняе свае пляны. Прычынай былі асабістыя, унутраныя перажываньні. Вандруючы па бедным гарадзкім раёне за Тыбрам, Каласанс сутыкнуўся з сумным лёсам дзяцей, якія не мелі магчымасьці вучыцца і лічыліся адкідамі грамадзтва. Каласанс вырашыў, што не вернецца ў Гішпанію, а зоймецца гэтымі дзецьмі.

У 1597 годзе ўзьнікла першая ў Эўропе бясплатная пачатковая школа, адчыненая для ўсіх, школа без абмежаваньняў, даступная для дзяцей розных веравызнаньняў, нацыянальнасьцяў і культур. Каласанс працаваў як настаўнік, выхавальнік, адміністратар. Да гэтай дзейнасьці далучаюцца неўзабаве многія людзі, яны разам ствараюць супольнасьць. Справа школаў разьвіваецца хутка і дынамічна — каралі, князі і мясцовыя рады зьвяртаюцца да Каласанса з просьбай прыслаць для працы братоў-манахаў. Школы ствараюцца ўжо не толькі ў Італіі ці Каралеўстве Нэапаль, але таксама на Сыцыліі, Маравіі, у Польшчы, ВКЛ, Гішпаніі, Нямеччыне.

Нарэшце, у 1617 годзе Юзаф Каласанс вырашыў заснаваць манаскую супольнасьць пад назвай Ордэн бедных рэгулярных хрысьціянскіх школ у імя Божай Маці. У 1621 годзе Папа Грыгорыюс XV павысіў кангрэгацыю да рангу ордэну з урачыстымі абяцаньнямі, а Юзаф стаў генэралам кангрэгацыі.

Апошнія гады жыцьця Каласанса былі сумнымі. Апостальская візытацыя (у выніку нявысьветленых да канца абставін) прывяла да скасаваньня ордэну. Памёр Юзаф Каласанс уноччы з 24 на 25 жніўня 1648 году. Праз 8 гадоў ордэн быў адноўлены.

Асновы навукі

Юзаф Каласанс увёў цалкам рэвалюцыйную сыстэму навукі. Ён меркаваў, што ў студэнта ёсьць свая годнасьць. Ён забараніў цялесныя пакараньні, заявіўшы, што настаўнікі павінны заахвочваць вучняў да атрыманьня ведаў. Ён засноўваў сваё навучаньне на тым, каб замест прымусу адносіцца да вучняў сардэчна і з цярпеньнем.

У 1610 годзе ён устанавіў, што пачатковая школа будзе мець чатыры ступені навучаньня і агулам восем клясаў, пранумараваных ад восьмага да першага, самага высокага:

• першы этап, гэта значыць восьмы кляс у Каласантыя, называўся таксама клясам псалтыра. У ёй упершыню зьяўляліся кнігі, некалькі на цэлы кляс. Каласанс выкарыстоўваў некалькі тамоў, якія некалі выкарыстоўваліся царкоўнымі хорамі
• другі этап, які называецца беглым чытаньнем, — гэта сёмы і шосты клясы
• трэці этап — пятыя і чацьвёртыя клясы
• чацьверты этап — трэція, другія і першыя клясы, прызначалася для вучняў, якія павінны былі працягваць навучаньне ў школе другой ступені; гэтыя заняткі былі прысьвечаны вывучэньню граматыкі.

Стваральнік агульнай школы

Лічыцца стваральнікам агульнай школы ў сучасным разуменьні гэтага слова — школы, даступнай кожнаму, бясплатнай школы, якая дае шырокія, скразныя, усебаковыя веды: «Юзаф Каласанс быў не толькі настаўнікам і не вёў сваю працу ў адзіночку, але заснаваў рэлігійны ордэн […] з канкрэтнай задачай, мэтай і харызмай выхаваньня, а таксама адукацыяй самых бедных, якія, на думку многіх, павінны заўсёды заставацца ў недасьведчанасьці, каб працягваць служыць, не пратэстуючы і не марачы аб абсурдным вызваленьні».

Яго падыход да прафэсіі настаўніка быў таксама рэфармацыйным — у школах, якія ён заснаваў, у асноўным выкладалі манахі-піяры, але падыход Каласанса да іх пакліканьня, з-за клопату пра дабрабыт студэнтаў, быў яшчэ больш адданым: “Калі піяр самаахвярна і горача не адмаўляецца ад усяго дзеля школы, навучаньня, выхаваньня вучняў, а калі не падрыхтуецца належным чынам на культурна-прафэсійным узроўні […], то ён не асьвячаецца, не зьяўляецца ні добрым настаўнікам, ні добрым манахам […] Недарэмна, акрамя абяцаньняў беднасьці, цнатлівасьці і паслухмянасьці, Каласанс таксама стварыў чацьвёртае абяцаньне — навучаньне, каб зьвязаць духоўнасьць піяраў з іх прафэсіяналізмам і асьвячэньне з выхаваўчай прыхільнасьцю самым моцным спосабам

Прызнаньне

У 1748 годзе Юзаф Каласанс быў бэатыфікаваны. У 1767 годзе Папа Клімэнт IX кананізаваў Каласанса.

У 1948 Папа Піюс XII абвяшчае яго «апекуном хрысьціянскіх агульнаадукацыйных школ ва ўсім сьвеце».

Яго дзень памяці ў Каталіцкай Царкве — 25 жніўня.

Іншыя мэдалікі з выявамі сьвятых